दिल्ली-एनसीआरसह देशातील अनेक भागांमध्ये सध्या वायू प्रदूषणाची पातळी वाढली आहे. यामुळे अनेकांना अ‍ॅलर्जीचा त्रास जाणवू लागला आहे. नाकाशी संबंधित अ‍ॅलर्जीमुळे सतत शिंका येणे, डोळ्यांची जळजळ आणि सायनसची समस्या निर्माण होते. अशा परिस्थितीत वाढत्या प्रदूषणामुळे दमा, सीओपीडी, आणि ब्राँकायटिससारखे श्वसनाचे आजार देखील वाढू शकतात. परंतु काही लोकांना विशेषतः या अ‍ॅलर्जीचा त्रास अधिक प्रमाणात होतो. चला जाणून घेऊया तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन आणि उपाययोजना.
कोणाला अधिक अ‍ॅलर्जीचा धोका असतो?
नोएडातील वरिष्ठ ईएनटी सल्लागार डॉ. बी. वागीश पडियार यांच्या मते, मायक्रोबायोम या संज्ञेसोबत अ‍ॅलर्जीचा जवळचा संबंध आहे. शरीरातील मायक्रोबायोम म्हणजे चांगले आणि वाईट जीवाणू यांच्यातील संतुलन. जेव्हा हे संतुलन बिघडते, तेव्हा रोगप्रतिकारक शक्ती सक्रिय होऊन अ‍ॅलर्जीचे लक्षणे वाढू शकतात. परिणामी, वारंवार शिंका येणे, नाकातून रक्तस्त्राव होणे आणि डोळ्यांची जळजळ होऊ शकते.
मायक्रोबायोम म्हणजे काय?
तज्ज्ञांच्या मते, प्रत्येकाच्या शरीरात मायक्रोबायोम असतो. हा सूक्ष्म जीवांचा समूह असंतुलित झाल्यास प्रतिकारशक्ती कमी होते आणि अ‍ॅलर्जी किंवा संसर्गाचा धोका वाढतो. बदलत्या हवामानात किंवा प्रदूषणाच्या संपर्कात राहिल्यास, अशा व्यक्तींना वारंवार अ‍ॅलर्जी होण्याची शक्यता अधिक असते.
अ‍ॅलर्जी कमी करण्यासाठी उपाय:
- नाक साफ ठेवा: रोज नाक स्वच्छ करण्याची सवय लावा.
- मास्कचा वापर करा: बाहेर जाताना उच्च दर्जाच्या मास्कचा वापर करा.
- अ‍ॅलर्जी तपासणी: वारंवार त्रास होत असल्यास अ‍ॅलर्जीची तपासणी करून डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- मायक्रोबायोम तपासणी: शरीरातील मायक्रोबायोम संतुलित आहे की नाही हे तपासा.
- औषधे वापर: स्वतःहून औषधे घेऊ नका, डॉक्टरांनी दिलेल्या औषधांचा वापर करा.
अँटीबायोटिक्स घेणे किती योग्य?
डॉ. वागीश पडियार सांगतात की, सौम्य अ‍ॅलर्जी असतानाही अनेकजण स्वतःहून अँटीबायोटिक्स घेतात, परंतु हे आरोग्यासाठी घातक आहे. दीर्घकाळ अँटीबायोटिक्सचा गैरवापर केल्यास अँटीबायोटिक रेझिस्टन्स होऊ शकतो, ज्यामुळे औषधांचा परिणाम शरीरावर होत नाही. यामुळे उपचार निष्फळ ठरू शकतात आणि गंभीर स्थिती उद्भवू शकते.
वारंवार होणाऱ्या अ‍ॅलर्जीचे लक्ष द्या
वारंवार शिंका येणे, सायनसची समस्या, आणि डोळ्यांची जळजळ होत असेल तर ही लक्षणं दुर्लक्ष करू नका. वेळेवर डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन योग्य उपचार करा. प्रदूषणामुळे वाढणाऱ्या अ‍ॅलर्जीच्या काळात सतर्कता आणि प्रतिबंधात्मक उपाय अत्यंत महत्त्वाचे आहेत.
प्रदूषणाच्या काळात आरोग्याची काळजी घ्या आणि योग्य उपचार करून स्वतःला आणि आपल्या कुटुंबाला सुरक्षित ठेवा.
