अनेकजणांना दिवसा झोपायची सवय असते.अनेकजण घरकाम आटोपल्यानंतर दिवसाची झोप घेतात तर काही थकवा नाहीसा करण्यासाठीही दिवसा झोपतात. पण तुम्हाला माहिती आहे का दिवसा झोपायची सवय आपल्यासाठी चांगली आहे की वाईट? चला तर मग जाणून घेऊया.
डॉक्टर सहसा दिवसा झोपणे चुकीचं असल्याचं सांगतात. पण अनेकदा रात्रीची अपुर्ण झोप झाल्याने दिवसा झोप येते. पण आयुर्वेदानुसार दिवसा झोपणे चुकीचं आहे.अनेक शारिरीक आजार निर्माण होण्याची शक्यता वाढते. कफ पित्त्यांचा त्रास असणाऱ्या लोकांनी दिवसा कधीही झोपू नये.सोबतच लठ्ठ किंवा जास्त वजनाने ग्रस्त असलेल्या लोकांनीही दुपारचे झोपणे टाळावे. यामुळे वजन वाढण्याची शक्यता आणखी वाढते. एवढंच काय तर दिवसा झोपल्याने रोगप्रतिकारशक्ती कमी होते आणि शरीरात सुस्ती येते त्यामुळे शरीरात आळसपणा येतो.आयुर्वेदानुसार दिवसा झोपण्यापेक्षा दुपारची १५ मिनिटांची झोप शरिरासाठी चांगली असते. पण त्यापेक्षा जास्त वेळ कधीच झोपू नये.बऱ्याच समाजांमध्ये, दुपारची झोप ही फक्त सामान्य नसते, तर दैनंदिन दिनचर्याचा एक नेहमीचा भाग असतो.
नॅशनल स्लीप फाउंडेशनच्या म्हणण्यानुसार, युनायटेड स्टेट्समध्ये, 33% पेक्षा जास्त प्रौढ लोक सतत दुपारच्या झोप घेतात. तुम्ही निरोगी आहात असे गृहीत धरून, दुपारच्या झोपेमुळे तुम्हाला कमी चिडचिडेपणा वाटेल असे फायदे मिळू शकतात किंवा तुम्ही दिवसाच्या पारंपारिक कामाच्या वेळेच्या बाहेर काम करत असाल किंवा अभ्यास करत असाल तर तुम्हाला आराम मिळेल याची हमी मिळेल. ते त्याचप्रमाणे थकवा किंवा आळशीपणामुळे होणाऱ्या अपघातांपासून तुमचे रक्षण करू शकतात. तथापि, दुपारच्या झोपेच्या फायद्यांबरोबरच काही तोटे देखील आहेत. कारण त्याचा फायदा कसा होतो आणि कसा होत नाही हे जर तुम्हाला समजले असेल, तर आम्ही दुपारी झोपावे की नाही याचे उत्तर तुमच्याकडे असेल .प्रत्येक रात्री पुरेशी झोप घेणे हे एखाद्या व्यक्तीच्या आरोग्यासाठी आणि समृद्धीसाठी मूलभूत आहे.
झोप ही मानस आणि शरीरासाठी एक वैशिष्ट्यपूर्ण चक्रीय स्थिती आहे. पण पॉलीफासिक झोप वेगळी आहे. याचा अर्थ दिवसभर लहान झोप घेऊन जागृत होण्याच्या वेळेत कामगिरी वाढवणे. शिवाय, झोपेच्या अभावामुळे तुम्हाला विशिष्ट वैद्यकीय परिस्थितींचा धोका जास्त असतो, उदाहरणार्थ, उच्चरक्तदाब, मधुमेह, वजन वाढणे, इ. निःसंशयपणे, झोप ही आपल्या सामान्य आरोग्यामध्ये मूलभूत भूमिका बजावते. काही जण म्हणतात की दुपारची डुलकी शरीरासाठी खरोखरच उत्तम आहे, तर काही म्हणतात की ती नाही. तुमच्या प्रत्येक प्रश्नाचे निराकरण करण्यात तुम्हाला मदत करण्यासाठी, अशा पॉलिफेसिक झोपेचे फायदे आणि तोटे दोन्ही पाहू या .
• दुपारच्या झोपेचे फायदे :
1. स्मरणशक्ती वाढण्यास मदत होते.
काही अभ्यासांनी असे सुचवले आहे की सुमारे 30 मिनिटे दुपारची झोप घेतल्याने स्मरणशक्ती सुधारण्यास आणि मूड विकसित होण्यास मदत होते.
2. तणाव कमी होतो.
दुपारची झोप ही संवेदी प्रणालीमध्ये गुळगुळीतपणा आणू शकते, तुम्हाला आराम करण्यास आणि घाबरून जाण्याच्या इच्छेचा प्रतिकार करण्यास मदत करते. हे मान्य केले जाते की संध्याकाळची लहान झोप रागाच्या समस्यांचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करू शकते.
3.सतर्कता वाढवते :
काही अभ्यासांनी असे सुचवले आहे की दिवसभरात थोडी झोप घेतल्याने तुमची एकाग्रता वाढू शकते आणि तुम्हाला अधिक सतर्कता येते. तुम्ही कोणत्याही परिस्थितीत अधिक उपस्थित राहण्याचा कल आणि म्हणूनच दुपारच्या झोपेनंतर बराच काळ तपशील लक्षात ठेवा .
4.रक्तदाब सामान्य करते
दुपारी चांगली झोप घेतल्याने रक्तदाब सामान्य होण्यास मदत होते. दुपारच्या नॅपर्सचा सरासरी सिस्टोलिक रक्तदाब 3mmHg ने कमी होतो.
5.थकवा कमी होतो
दिवसभर, विशेषत: जर तुम्ही काही मानसिक किंवा शारीरिक काम करत असाल, तर तुमचे शरीर आपोआपच एका लहान विश्रांतीची इच्छा करते. तथापि, काहींना त्याशिवाय चिकटून राहण्याची सवय असते जी अगदी सामान्य आहे. पण दुपारच्या झोपेने , तुम्हाला नवचैतन्य वाटू लागते आणि नव्या प्रेरणेने सुरुवात होते.
6.सुधारित कामगिरी
थोड्या विश्रांतीने तुमचा मेंदू नव्याने सुरू होतो आणि तुम्ही अधिक लक्ष केंद्रित करत राहता. तुम्ही दुपारच्या वेळी डुलकी घेता, तुमचे शरीर एक प्रकारे रिचार्ज होते आणि तुम्हाला शक्ती आणि गतीने सकाळपासून मदत करत राहण्यास अनुमती देते. त्यामुळे, अधिक एकाग्रतेने, तुम्ही जे काही करता त्यात तुमची कामगिरी सुधारलेली दिसेल.
7.सुधारित मूड
चांगल्या प्रकारे विश्रांती घेतलेल्या व्यक्तीच्या मूडवर नसलेल्या व्यक्तीपेक्षा जास्त नियंत्रण असते. ज्या लोकांचे शरीर जलद विश्रांतीसाठी हवे आहे, त्यांच्यासाठी चांगला मूड अनुभवा आणि आनंदी आहेत.
- दुपारच्या झोपेचे तोटे :
- तुमच्या शरीराला त्याची गरज भासणार नाही
हे लक्षात घेतले जाऊ शकते की दुपारची झोप प्रत्येकासाठी योग्य नाही, विशेषत: आपण निद्रानाशाशी झुंज देत आहात असे गृहीत धरून – झोपेची समस्या जी एखाद्या व्यक्तीच्या दिवसेंदिवस कामावर परिणाम करू शकते. - तुमच्या चांगल्या रात्रीच्या झोपेत अडथळा
जर तुमची झोप पातळ असेल तर दुपारी न झोपण्याचा प्रयत्न करा. हे तुमच्या रात्रीच्या झोपेच्या विरुद्ध असते. कारण दुपारची झोप रात्रीच्या वेळी तुमची झोप अडथळा आणू शकते, डॉक्टर त्यापासून दूर राहण्याचा सल्ला देतात. - नैराश्याचा मित्र
जर तुम्ही तणाव, चिंता आणि नैराश्याचा सामना करत असाल, तर झोपणे हा एक चांगला उपाय आहे असे वाटू शकते परंतु प्रत्यक्षात ते धूर्त शत्रू आहे. हे प्रत्यक्षात नैराश्यात बुडण्याची प्रवृत्ती वाढवते. नैराश्य, लठ्ठपणा किंवा वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या व्यक्तींनी दुपारच्या झोपेपासून दूर राहावे कारण यामुळे मोठ्या समस्या उद्भवू शकतात. - तुमचा मूड खराब होतो
जर तुमचे शरीर झोपेची इच्छा ठेवून थकव्याला प्रतिसाद देत नसेल, तर जबरदस्ती करू नका. जेव्हा तुम्ही संध्याकाळी जागे व्हाल तेव्हा तुमचे डोके जड वाटेल आणि तुम्हाला अस्वस्थ वाटेल. दिवसा झोपल्यामुळे दुपारच्या झोपेतून उठल्यानंतर तुम्हाला जास्त झोप आणि गोंधळ वाटू शकतो . त्यामुळे तुमचा मूड खराब होऊ शकतो.
जर तुमच्या शरीराला काही झटपट विश्रांती हवी असेल तरच ती घ्यावी. दुपारची झोप जास्तीत जास्त ३० मिनिटांपर्यंत मर्यादित ठेवावी.
